Met de kernvraag: ‘Biedt de speed pedelec een oplossing om, voor woon-werkverkeer, aan het nog steeds groeiende fileleed te ontsnappen?’, voerde 365SNEL een 2-jarig onderzoek uit. Dat in opdracht van het Vlaamse Departement Omgeving. KU Leuven en Mobi (VUB) gaven met de steun van projectpartners AVERE Belgium en O2O het antwoord.
Het project
Een groep van 106 werd geselecteerd, waarvan 64% mannen en 36% vrouwen. De gemiddelde leeftijd bedroeg 41 jaar. Voltijdse medewerkers zouden 3 weken lang hun auto ruilen voor een speed pedelec. De gemiddelde rij-afstand was 21,6 km.
Motivatie van de testrijders
De belangrijkste motivator om een speed pedelec uit te proberen was snelheid. De meerderheid van de testrijders dacht dat ze met een speed pedelec continu een snelheid van 45 km/h zouden halen en daardoor veel tijd zouden uitsparen. Dat bleek niet zo te zijn in werkelijkheid.
Er is wel een onderscheid te maken onder de speed pedelecs. Enerzijds heb je modellen uitgerust met een 350W motor, die een cruisesnelheid van 30-35 km/h halen. Anderzijds heb je modellen met een 500W motor, die een cruisesnelheid van 35-40 km/h halen. Een bijkomend verschil tussen beide modellen is dat het model met een 500W motor eenvoudig aan de maximumsnelheid van 45 km/h komt en een 350W motor moeilijker.
Bijkomende voordelen
Tijdens de test ontdekten de testrijders andere voordelen die de speed pedelec met zich meebrengt. Namelijk de voorspelbaarheid van de reistijd was voor velen een openbaring. Een ander voordeel dat sommigen hieruit haalden, was dat ze in beweging zijn en verder geen tijd moeten spenderen aan lichaamsbeweging. En één van de belangrijkste conclusies uit het onderzoek is dat de testrijders het fietsen als positief en aangenaam ervaren. Ze genieten van de natuur, de open lucht…
Hindernis om speed pedelec te nemen
De belangrijkste reden (vooraf) waarom de testers niet voor een speed pedelec zouden kiezen, was het prijskaartje. Sommige speed pedelecs komen in de buurt van de prijzen van sommige auto’s. Die hoge prijs heeft misschien wel alles te maken met de onnauwkeurige regelgeving omtrent speed pedelecs. Dat een speed pedelec zo duur is komt doordat hij onderworpen is aan een homologatieprocedure.
Opvallend
Wat de testrijders ook opviel aan de speed pedelec was de hoorn. Bijna eenstemmig klonk het: ‘de hoorn op een speed pedelec klinkt zo agressief en angstaanjagend dat niemand hem gebruikt’. De meeste fabrikanten zetten er vrijwillig een fietsbel bij, maar die klinkt dan weer te stil.
Een Speed pedelec is geen bromfiets
Dankzij enkele visionaire ambtenaren bij de Federale Overheids Dienst Mobiliteit is de speed pedelec in onze wegcode niet weggezet als bromfiets. Bij ons is een aparte categorie gecreëerd: bromfietsen klasse P – Speed pedelecs. Dat maakte het mogelijk om aangepaste verkeersregels te maken met nieuwe verkeersborden die, door gebruik van de letter P, speed pedelecs toelaten of uitsluiten. Bovendien maakte die aparte categorisatie het mogelijk om de speed pedelec aan dezelfde financiële stimuli te onderwerpen als klassieke (e)-fietsen.
Koploper België
Terwijl men in fietsparadijzen zoals Nederland en Duitsland blijft bakkeleien over wat en waar speed pedelecs wel of niet mogen, ontpopt België en met name Vlaanderen zich tot Europa’s enige, constante groeimarkt voor speed pedelecs. Dat resulteert zich in volgende cijfers. In 2017 werden in Vlaanderen een goeie 4.500 speed pedelecs geregistreerd. In 2018 was dat ruim 8.500 en vorig jaar werd de kaap van 12.000 gerond. Een interessante vergelijking: in 2019 werd maar de helft zoveel volledig elektrische auto’s ingeschreven.
Weg of fietspad
Zowel voor als na de test bleef verkeersveiligheid een bekommernis. Na de test was die bekommernis wel over een totaal andere reden dan voor de test. De testrijders raakten al snel gewoon aan de hoge snelheid. Ze voelden zich veilig door de brede banden en de stevige constructie van de speed pedelec. Het feit dat ze kunnen kiezen tussen de weg of het fietspad, volgens de verkeersregels, stelde de testers op hun gemak. Het is simpel. Snelheid beperkt tot 50 km/h, speed pedelecer kiest tussen weg of fietspad. Snelheid hoger dan 50 km/h, verplicht het fietspad te gebruiken. Dit is een cruciaal element in het Belgische succes van de speed pedelecs. In andere landen zijn speed pedelecs verplicht op de weg te rijden, wat zeer gevaarlijk is als je weet dat het snelheidsverschil dan groot kan zijn.
Campagnes zijn een must
Verkeersveiligheid bleef dus een drempel voor de testrijders. Slechte kennis van verkeersregels, negatieve ervaringen met andere weggebruikers, een speed pedelec niet kunnen onderscheiden… Allemaal redenen die aantonen dat duidelijke info- en promotiecampagnes nodig zijn om een positief imago rond speed pedelecers te krijgen en ook de verkeersveiligheid te verhogen.
Nood aan infrastructuur
Goede infrastructuur is één. Goede infrastructuur voor speed pedelecs is twee. Vandaag is de huidige infrastructuur enkel gemaakt voor gewone fietsen en niet voor speed pedelecs. Conflictloze verkeerssituaties voor speed pedelecs moeten voorzien worden, als ook meer brede en effen wegdekken. Het is noodzakelijk dat zo’n infrastructuur er komt om de verkeersveiligheid te verhogen zowel voor de speed pedelecers als andere weggebruikers.
Extra conclusies en aanbevelingen.
Uit het project bleek dat veel testrijders problemen kenden met hun speed pedelec. Pannes en defecten vielen veel voor, slechts één testperiode werd feilloos afgelegd. Een teken dat men de voertuigen nog sterk kan verbeteren.
De testrijders hadden ook enkele suggesties. Ten eerste richtingaanwijzers, zodat ze het stuur niet moeten loslaten wat gevaarlijk is aan zo’n hoge snelheid. Ten tweede de spiegels minder laten uitsteken, dit is vervelend om bijvoorbeeld een plaats in de fietsenstalling te vinden. Als laatste kwam er nog aan bod dat velen last hadden van ruis in de oren als ze 45 km/h halen, hier kan ook nog iets aan gedaan worden. Over de helmplicht was geen discussie, deze werd als normaal beschouwd.
Competitiviteit als motivator
Een opvallende conclusie uit het project is dat competitiviteit mensen motiveert om de speed pedelec te nemen. Zo proberen ze de snelste route te vinden of organiseren ze wedstrijdjes waarbij de speed pedelec wordt ingezet tegen een racefiets. Applicaties zoals Strava zijn hiervan het ideale voorbeeld.
Resultaat van het project
Na een laatste bevraging bij de testrijders blijkt dat 20% definitief gekozen heeft om te pendelen met een speed pedelec. Daarvan zijn 15% voormalige automobilisten.
Enkele testrijders waren zo enthousiast dat 365SNEL hen inspireerde om de gebruikersgroep Speed-pedelec Vlaanderen op te richten. Eén van de oprichters, Peter Wuyts, kwam tijdens het symposium getuigen. Hij sloot af met volgende woorden:
“Vlaanderen is vandaag de groeipool voor de speed pedelec in de wereld; een virus dat kan uitdeinen zonder dat de Wereldgezondheidsorganisatie er een vaccin moet voor ontwikkelen.”
door: Thomas De Langhe
